Transakcje łańcuchowe na przykładach

17 kwietnia, 2019

Czym są transakcje łańcuchowe?

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) transakcje łańcuchowe jest to taki rodzaj transakcji, w której bierze udział kilku kontrahentów w taki sposób, że towar wysyłany jest bezpośrednio od ostatniego podmiotu do pierwszego. Zatem możemy powiedzieć, że jest to dostawa tego samego towaru, a każdy podmiot biorący udział w tej transakcji rozpoznaje dostawę tego towaru na rzecz kolejnego w „łańcuchu” podmiotu.

Dokonując zakupu towarów często nie zastanawiamy się nad tym, jaką drogę przebywa dany towar zanim trafi do ostatecznego odbiorcy. Jednak w przypadku przedsiębiorstw niezwykle ważne jest dokładne określenie tej drogi. Po dokładnym przeanalizowaniu otrzymanych dokumentów zakupu oraz dokumentów przewozowych może okazać się, że braliśmy udział w transakcji łańcuchowej.

Rodzaje transakcji łańcuchowych

Transakcje łańcuchowe ze względu na rodzaj możemy podzielić na:

  • krajowe – wszystkie podmioty są zlokalizowane na terytorium jednego państwa oraz towar jest przemieszczany w obrębie tego kraju;
  • międzynarodowe – podmioty biorące udział w transakcji są zlokalizowane na terytorium dwóch lub więcej państw. Towar jest przemieszczany pomiędzy tymi państwami.

Krajowe transakcje łańcuchowe – przykład 1

Schemat poniżej przedstawia krajową transakcję łańcuchową:

transakcje łańcuchowe,

Odbiorca składa zamówienie w Hurtowni 1. Jednak nie posiada ona zamawianego towaru, zatem posiłkuje się zamówieniem w Hurtowni 2. Hurtownia 2 również nie posiada na stanie zamawianego towaru, a więc składa zamówienie bezpośrednio u Producenta. Producent organizuje transport i dostarcza zamawiany towar bezpośrednio do pierwszego podmiotu – Odbiorcy.

W powyższym przykładzie fizyczne wydanie towaru będzie pomiędzy Producentem a Odbiorcą. Natomiast na gruncie przepisów ustawy o VAT (art. 7 ust. 1) będziemy mieli trzy dostawy. Wynika to z faktu, iż każdy z podmiotów w sensie prawnym dysponuje towarem jak właściciel, pomimo że nie posiada tego towaru fizycznie (z wyjątkiem Producenta i Odbiorcy). Zatem w takim przypadku każdy z dostawców jest zobowiązany do wystawienia faktury i do rozliczenia należnego podatku VAT. Natomiast każdy nabywca ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towaru.

Transakcja ruchoma

W przypadku transakcji łańcuchowych o charakterze międzynarodowym, gdy towar jest przemieszczany pomiędzy różnymi państwami, ważne jest ustalenie, której dostawie należy przyporządkować transport towaru. Oznacza to, że musimy prawidłowo określić tzw. transakcję ruchomą.

Art. 22 ust. 2 ustawy o VAT określa, że w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w taki sposób, że pierwszy z nich wydaje towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy to wysyłka lub transport tego towaru przyporządkowane są tylko jednej dostawie. Natomiast jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który w dalszej kolejności dokonuje dostawy tego towaru, to przyjmuje się, że transakcją ruchomą jest dostawa dokonana na rzecz tego nabywcy. Ruch towaru może zostać przypisany dostawie towaru dokonanej przez tego nabywcę tylko, gdy to wynika z warunków dostawy. Warunki opisane są za pomocą np. INCOTERMS 2000, INCOTERMS 2010, RAFTD.

Analiza dokumentów w transakcji łańcuchowej

Analizując dokumenty przewozowe musimy zatem określić, który podmiot ma największy wkład w organizację wysyłki lub transportu towaru. Czyli – zarówno od strony formalnej, jak i technicznej – kto:

  • poniesie w większej części lub całości koszty transportu i ubezpieczenia w drodze;
  • jest odpowiedzialny za bezpieczne dostarczenie towaru do ostatniego w kolejności nabywcy;
  • ma możliwość rozporządzania towarem w państwie startu.

Dostawy nieruchome

Po przyporządkowaniu transakcji ruchomej odpowiedniej dostawie, pozostałe uznaje się za tzw. dostawy nieruchome. Zatem z art. 22 ust.3 ustawy o VAT wynika, że wszystkie dostawy poprzedzające transakcję ruchomą są opodatkowane w państwie rozpoczęcia transportu lub wysyłki, natomiast wszystkie dostawy następujące po transakcji ruchomej są opodatkowane w państwie zakończenia transportu lub wysyłki. Zasady opodatkowania transakcji trójstronnych w Unii Europejskiej, opisaliśmy w osobnym artykule.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Od ustalenia, której dostawie w łańcuchu należy przyporządkować fizyczny transport towaru zależy, jak poszczególne podmioty są zobowiązane rozliczyć podatek i której dostawie można przyporządkować wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT) lub eksport towarów. Zatem wszystkie dostawy dokonane przed transakcją ruchomą będą miały charakter transakcji krajowej w państwie dostawy towaru. Wszystkie dostawy następujące po transakcji ruchomej będą miały charakter transakcji krajowej w państwie przeznaczenia towaru. Natomiast sama transakcja, której będzie przyporządkowany ruch towaru będzie miała cechy wewnątrzwspólnotowej dostawy lub eksportu oraz odpowiednio wewnątrzwspólnotowego nabycia (WNT) lub importu towarów.

Międzynarodowe transakcje łańcuchowe – przykład 2

Schemat poniżej przedstawia międzynarodową transakcję łańcuchową, w której biorą udział kontrahenci zarejestrowani w dwóch różnych państwach.

transakcje łańcuchowe,

Odbiorca znajdujący się  i będący zarejestrowany w Polsce składa zamówienie Sklepie, również działającym na terenie Polski. Jednak nie posiada on zamawianego towaru, zatem posiłkuje się zamówieniem w Hurtowni (rejestracja w Polsce), która również nie posiada na stanie towaru, więc składa zamówienie bezpośrednio u Producenta. Zakład Producenta znajduje się na terenie Niemiec i również tam posiada on rejestrację. Zatem mamy trzy podmioty posługujące się NIPami z prefiksem PL oraz jeden z DE.

Towar jest transportowany bezpośrednio od Producenta z Niemiec do Odbiorcy w Polsce.

Możliwe warianty transakcji ruchomej

Przeanalizujmy kilka możliwych wariantów określenia transakcji ruchomej oraz rozliczenia przykładowej transakcji:

1. Transakcja nr 1 jest transakcją ruchomą, natomiast transakcje 2 i 3 są transakcjami nieruchomymi.

  • Producent wystawia fakturę sprzedaży z NIPem z prefiksem DE na Hurtownię PL, w rejestrach wykazuje ją jako WDT;
  • Hurtownia PL rejestruje zakup towaru od Producenta DE jako WNT, wystawia krajową fakturę sprzedaży na Sklep PL;
  • Sklep PL w rejestrach VAT wykazuje krajowy zakup towaru od Hurtowni PL oraz krajową sprzedaż na Odbiorcę PL;
  • Odbiorca PL wykazuje krajowy zakup towaru od Sklepu PL.

2. Transakcja nr 2 jest transakcją ruchomą, natomiast transakcje 1 i 3 są transakcjami nieruchomymi.

  • Producent wystawia fakturę sprzedaży z NIPem z prefiksem DE na Hurtownię również z NIPem z DE, w rejestrach wykazuje ją jako sprzedaż krajową. Zatem Hurtownia z Polski ma obowiązek rejestracji dla celów podatku VAT na terenie Niemiec;
  • Hurtownia DE rejestruje zakup towaru od Producenta DE jako zakup krajowy na terenie Niemiec oraz wystawia fakturę sprzedaży na Sklep PL i wykazuję ją jako WDT;
  • Sklep PL w rejestrach VAT wykazuje transakcję WNT z Hurtownią DE oraz krajową sprzedaż na Odbiorcę PL;
  • Odbiorca PL wykazuje krajowy zakup towaru od Sklepu PL.

3. Transakcja nr 3 jest transakcją ruchomą, natomiast transakcje 1 i 2 są transakcjami nieruchomymi.

  • Producent wystawia fakturę sprzedaży z NIPem z prefiksem DE na Hurtownię również z NIPem z DE, w rejestrach wykazuje ją jako sprzedaż krajową. Zatem Hurtownia z Polski ma obowiązek rejestracji dla celów podatku VAT na terenie Niemiec;
  • Hurtownia DE rejestruje zakup towaru od Producenta DE jako zakup krajowy na terenie Niemiec. Wystawia również krajową fakturę sprzedaży na Sklep z NIPem z prefiksem DE. W tym przypadku również Sklep z Polski ma obowiązek rejestracji dla celów podatku VAT na terenie Niemiec;
  • Sklep DE w rejestrach VAT wykazuje krajowy zakup towaru na terenie Niemiec z Hurtownią DE. Wystawia również fakturę sprzedaży na ostatniego w kolejności Odbiorcę PL i wykazuje ją jako WDT;
  • Odbiorca PL wykazuje WNT jako zakup od Sklepu DE.

Międzynarodowe transakcje łańcuchowe – przykład 3

Spójrzmy na kolejny schemat przedstawiający międzynarodową transakcję łańcuchową, w której biorą udział kontrahenci zarejestrowani w trzech różnych państwach.

Odbiorca znajdujący się  i będący zarejestrowany w Polsce składa zamówienie Sklepie, również działającym na terenie Polski. Jednak nie posiada on zamawianego towaru, zatem posiłkuje się zamówieniem w Hurtowni (rejestracja w Niemczech). Hurtownia również nie posiada na stanie towaru, więc składa zamówienie bezpośrednio u Producenta. Zakład Producenta znajduje się na terenie Szwajcarii i również tam posiada on rejestrację. Zatem mamy dwa podmioty posługujące się NIPami z prefiksem PL, jeden z DE oraz jeden CH.

Towar jest transportowany bezpośrednio od Producenta ze Szwajcarii do Odbiorcy w Polsce.

transakcje łańcuchowe

Tak jak w poprzednim przykładzie przeanalizujmy kilka możliwych wariantów określenia transakcji ruchomej oraz rozliczenia przykładowej transakcji:

1. Transakcja nr 1 jest transakcją ruchomą, natomiast transakcje 2 i 3 są transakcjami nieruchomymi.

  • Producent wystawia fakturę sprzedaży z NIPem z prefiksem CH na Hurtownię znajdującą się na terenie Niemiec. Jednak ze względu na to, że towar jedzie bezpośrednio do Polski Hurtownia ma obowiązek rejestracji w Polsce (faktura sprzedaży pomiędzy CH a PL), w rejestrach wykazuje ją jako eksport towaru;
  • Hurtownia z Niemiec z NIPem PL rejestruje zakup towaru od Producenta CH jako import towarów. Wystawia również krajową fakturę sprzedaży na Sklep PL;
  • Sklep PL w rejestrach VAT wykazuje krajowy zakup towaru od Hurtowni (NIP PL) oraz krajową sprzedaż na Odbiorcę PL;
  • Odbiorca PL wykazuje krajowy zakup towaru od Sklepu PL.

2. Transakcja nr 2 jest transakcją ruchomą, natomiast transakcje 1 i 3 są transakcjami nieruchomymi.

  • Producent wystawia fakturę sprzedaży z NIPem z prefiksem CH na Hurtownię również z NIPem z CH, w rejestrach wykazuje ją jako sprzedaż krajową. Zatem Hurtownia z Niemiec ma obowiązek rejestracji dla celów podatku VAT na terenie Szwajcarii;
  • Hurtownia CH rejestruje zakup towaru od Producenta CH jako zakup krajowy na terenie Szwajcarii. Wystawia również fakturę sprzedaży na Sklep PL i wykazuję ją jako eksport towaru;
  • Sklep PL w rejestrach VAT wykazuje import towarów z Hurtownią z Niemiec zarejestrowaną w Szwajcarii oraz krajową sprzedaż na Odbiorcę PL;
  • Odbiorca PL wykazuje krajowy zakup towaru od Sklepu PL.

3. Transakcja nr 3 jest transakcją ruchomą, natomiast transakcje 1 i 2 są transakcjami nieruchomymi.

  • Producent wystawia fakturę sprzedaży z NIPem z prefiksem CH na Hurtownię z Niemiec, jednak z NIPem CH , w rejestrach wykazuje ją jako sprzedaż krajową. Jak poprzednio Hurtownia z Niemiec ma obowiązek rejestracji w Szwajcarii;
  • Hurtownia CH rejestruje zakup towaru od Producenta CH jako zakup krajowy na terenie Szwajcarii. Wystawia również krajową fakturę sprzedaży na Sklep z NIPem z prefiksem CH. W tym przypadku również Sklep z Polski ma obowiązek rejestracji dla celów podatku VAT na terenie Szwajcarii;
  • Sklep z prefiksem CH w rejestrach VAT wykazuje krajowy zakup towaru na terenie Szwajcarii z Hurtownią CH. Wystawia również fakturę sprzedaży na ostatniego w kolejności Odbiorcę PL. Następnie wykazuje ją jako eksport towaru;
  • Odbiorca PL wykazuje import towaru jako zakup od Sklepu CH.

Etykiety , , ,

Powrót do BLOGA

Sygnatariusz Karty Różnorodności

Szanujemy różnorodność wśród pracowników. Pragniemy, aby nasz głos został usłyszany i dzięki temu szerzyć świadomość zmian, jakie należy wprowadzać w firmach. Nie oceniamy pod kątem: płci, wieku, niepełnosprawności, orientacji seksualnej ani innych przesłanek narażających na zachowania dyskryminacyjne.

diversity-charter-vgd-pl

Współpracujemy z:

CNKP Logo

Silver Winner BBC Award 2020 & 2021

Dwa razy z rzędu wygraliśmy w kategorii Silver Sponsor w ramach BBC Award 2020 oraz 2021 - corocznego konkursu organizowanego przez Belgijską Izbę Gospodarczą. Doceniono nas za: zrównoważony rozwój, społeczną odpowiedzialność biznesu oraz wsparcie belgijskiego biznesu w Polsce.

bbc-award-2